Bora Özkent

Amazon  dünyayı ele geçirmeden rahat etmeyecek sanırım; şimdiki hedefi moda endüstrisindeki geleneksel oyunu kökten değiştirmek.

Amazon’un sesli asistanı Echo’nun gözleri de var artık. Bu gözlerle sizin fotoğrafınızı çekiyor, giyim tercihinizi değerlendiriyor, yağmur gibi bir beklenti varsa sizi uyarıyor ve tabii ki yeni giyim önerilerinde de bulunuyor. Videosu aşağıda. Read more →

Genelde yazılarımın bir mesaj kaygısı olur. Bugünse hiç bir mesaj kaygım yok. Sadece şaşkınlığımı ve hayranlığımı sizinle paylaşmak istiyorum.

Büyük oyun değiştirici Jack Ma’nın kurduğu Alibaba, hiç şüphesiz son yılların en göz alıcı girişimlerinden. Size Alibaba ile ilgili bir kaç dudak uçuklatıcı istatistik vereyim.

Tüketiciler 11 kasım 2015’in ilk sekizdakikasında Alibaba’dan tam 1 milyar dolarlık alışveriş yapmışlar. Sadece 8 dakikada.

Amerika’lıların ünlü “Black Friday” indirim günün Çin versiyonu olan “Bekarlar Günü”ne denk gelen 11 Kasım 2015 bittiğinde Alibaba’nın günlük satışı 14 Milyar doları bulmuş.

Bir günde 14 MİLYAR DOLAR…

Peki bu ciroyu elde etmek için kaç paket ürün sevk edilmiş gün içerisinde sizce?

467.000.000 paket.

Yazıyla dörtyüzaltmışyedimilyon paket.

Sadece bir günde.

Jack Ma’nın gerçek bir oyun değiştirici olduğu kesin. Çıtayı fazla yükselttiği de öyle.

Bir gün ofiste yine maillerin içine gömülmüşsünüz, yapmanız gereken koca bir iş listesi var.

O sırada yeni bir mail geliyor. Bilmem ne workshop daveti. Falanca gün, filanca saatte müşterilerimizi nasıl daha memnun ederiz konusuyla ilgili  yaratıcı fikirler bulmak icin toplanıyoruz. Bir de dip not: “Toplantı öncesi yaratıcı fikirlerinizi düşünerek hazırlıklı gelin lütfen!” 

Hiç yabancı gelmedi di mi?

Her beyaz yakalı ömrü hayatında bir çok kez böyle bir mail almış ve bu “yaratıcı fikir üretme” çalışmalarına katılmıştır. Deneyimlerime dayanarak söylüyorum ki, böyle bir çalışmada yaratıcı fikir bulunmaz. Çıkan fikirler de hayata geçirilmez!

Neden mi?

1- Yaratıcılık becerisi sag beyni harekete geçirerek kazanılır. Yani fikir bulmak icin önce beyni hazırlamak lazım. Bunun icin ısınma turları, sanat, duyguların harekete geçirilmesi gibi bir çok yöntem var. Gelen mail üzerine kendi kendine düşünerek yaratıcı fikir çıkmaz.

2- Oyunu değiştirecek fikirler icin önce ilham gerekir. İlham icin de vizyonunuzun heyecan vermesi lazım. Neden yepyeni fikirlere ihtiyaç var, nereye varmak istiyoruz konusunda kişilerde ilham yaratmadan oyunu değiştirmek güç.

3- Hiç kimse bir mail üzerine oturup yeni fikir düşünmez. Beyaz yakalının yaratıcılıkla imtihanı o yuvarlak toplantı masasına kalır.

Sıkıcı bir odada “hadi yaratın” diyerek imkansızı istemeyin. Öncesinde kişileri yeni fikirler içn nasıl motive edersiniz onun yollarını araştırın. Ödüllendirme, takım oyunu vb çalışmalarla kişileri destekleyin.

Bunları yapmadan, beyaz yakalıdan dünyanızı değiştirecek fikirler çıkmasını beklemeniz bir hayal. Benden söylemesi!

İnovasyon dünyasında son akım büyük kurumların içinde girişimci (startup) takımları yaratmak. İşleyiş kabaca şöyle:

• kurumun içinden bir takım oluştur,
• bu takımı yalın girişimcilik (lean startup) metodolojileri konusunda eğit,
• çalışanlar arasında yarışmalar düzenleyerek fikirler oluştur,
• takımın metedoloji konusunda tecrübeli dış mentorlar ata,
• takımı kurumsal prosedürlerden geçici olarak kurtar,
• yoğun bir çalışma ile fikirleri yalın girişimcilik ilkelerine göre geliştir,
• sonunda fikirleri üst yönetime sun,
• onay alan fikirleri işe dönüştür.

Temel olarak son derece doğru bir yöntem. Madem startuplar inovasyon konusunda daha hızlılar, onların tekniklerini uyarlamaya çalışmak da fayda var. Ben de sık sık bu tür projelerin içinde yer alıyorum.

Ama…

Read more →

Yaşım yavaştan 50’ye dayandığından mıdır nedir, sadece gençlerin inovatif olabileceği söylendiğinde tüylerim diken diken oluyor.

Evet kabul gençlerin beyni daha hızlı çalışıp daha yeni bağlantıları daha kolay kurabiliyor. Gençlerden yaratıcılık patlamaları beklemek doğal.

Ama tecrübenin, yıllara yayılan deneme-yanılma-öğrenme süreçlerinin yaratıcılığa hiç mi katkısı yok yahu?

Read more →

Sefer paylaşımı siteleri, oto-pilotlu araçlara dayanan servisler,  saatlik araç kiralama hizmetlerinin yaygınlaşması…

Bütün bunlar otomobil endüstrisini yıkacak inovasyonlar, girişimler.

Taa ZipCar’dan beri anlatıyorum, kimseleri inandıramıyorum otomobil sektörünün yıkılacağına.

Ama yıkım başladı, hem de ne başladı…

Yeni bir araştırma Amerika’lıların %9’unun son bir yıl içinde bir daha satın almamak üzere otomobillerini sattıklarını ortaya koyuyor. Bu öncü kitle otomobil sahipliği yerine ihtiyaç duydukça kullanacakları servisleri tercih etmişler.

Şu anda Amerika’da 163 milyon otomobil var. 2030’da bu sayının 44 milyona düşeceği öngörülüyor.

Ne yıkım ama?

Sizin sektörününüzün dijitalleşmenin yıkımından etkilenmeyeceğine gerçekten inanıyor musunuz?

Her sektörde oyun değişiyor.

Siz hazır mısınız?

Büyük kurumlarda iyi fikirlerin hayata geçirilememesinin bir çok nedeni var. Bugün sadece birinin üzerinde duracağım: “Anlam Yoksunluğu”

İnovatif fikirleri hayata geçirecek olan biz fanilerin duygusal ve psikolojik ihtiyaçlarımızın en temelinde “bir anlam üretmek” yatıyor. Yaptığım iş neye hizmet ediyor sorgulamasıyla başlayan süreç, “ben neden varım, ne yapıyorum”a kadar giden felsefi bir boyuta erişebiliyor.

Yapılan araştırmalar, 21. Yüzyıl insanının en büyük derdinin anlam arayışı olduğunu öne sürüyor. Anlam üretmek bu kadar temel bir ihtiyaçken, büyük bir tutuluyla çalışmayı gerektiren inovasyon bundan nasıl kopuk olabilir ki?

Bugün başarılı inovasyonlar yapan şirketleri incelediğimizde çalışanlara fikirlerin hayata geçmesiyle oluşacak anlamları çok güçlü bir şekilde anlattıklarını görüyoruz.

Read more →

İnovasyon çok zorlu yolculuk. Hata yapma, başarısızlığa uğrama ihtimaliniz çok yüksek.

İş modeliniz yanlış olabilir, pazar büyüklüğünü abartılı tahmin etmiş olabilirsiniz, teknolojiniz çalışmayabilir, yatırımcılar fikrinizi itici bulabilirler… Yüzlerce nedenden başarısız olabilirsiniz.

Hamamböceği gibi olmak bu nedenle çok önemli.

Okuduğum ilginç bir makalede AirBnb fikrinin ünlü girişim hızlandırma merkezi Y Combinator tarafından red edilmek üzereyken yaşanan ilginç bir tesadüfle nasıl geriye döndüğünü anlatıyor.

Read more →

“İnovasyona çok önem veriyoruz” diyen yöneticilerin “bu amaçla kurumsal kültürümüzü değiştireceğiz, inovasyonu en önemli değerimiz haline getireceğiz” tadında konuşmalarına sık sık denk geliyorum.

Palavranın da böylesi!..

Yukarıdaki türden laflar eden bir yöneticinin -çok iyi niyetli de olsa- kurumunu inovasyon konusunda bir adım ileriye götürmesi imkansızdır. Tam tersine bu tür yolculuklara çıkan yöneticiler inovasyon kavramının içinin boşalmasına neden olur, hatta olacak inovasyonu da engeller, insanları safsataları ile bıktırırlar.

Read more →

Herhalde strateji literatüründe en çok yer etmiş, strateji danışmanlarının ağzına en çok pelesenk olmuş kavramdır “çekirdek işe odaklanmak”.

Çekirdek işe odaklanmanın temel mantığı bir işletmenin kaynaklarını tek bir alandaki gelişime ayırması, bu sayede hem uzmanlaşmanın sağlanması, hem artan verimlilik sayesinde karlılığın artması, hem de markanın müşterilerin gözünde o alanın dominant oyuncusu haline gelmesi şeklinde özetlenebilir.

Ülkemizin birbirinden farklı ve bağlantısız bir sürü konuda at koşturan holding yapılanmalarını ya da tekstilden kazandığı parayla inşaat işine girmeyi büyük iş adamlığı sanan tipik girişimci profilini düşünürseniz, çekirdek işe odaklanmanın oldukça akıllıca bir strateji olduğunu kolaylıkla anlayabilirsiniz.

Read more →

Biz insanlar alışkanlıklarımızın kölesiyiz.

Yapmayı bir kez iyi öğrendiğimiz şeyleri yapmaya, artık üzerinde hiç kafa yormadan kullanabildiğimiz ürünleri kullanmaya ve bir şekilde alıştığımız markaları satın almaya bayılıyoruz.

Yeni şeyler öğrenmektense, harika olmasalar da, iyi bildiğimiz eski şeylere sadık kalmak, alıştığımız davranışlarımızı devam ettirmek genlerimize işlenmiş bir davranış kodu adeta.

Alışkanlıkların hayatlarımızda bu kadar güçlü bir rol oynamasının nedeni  gayet basit: Enerji tüketimimizi minimize etme çabamız…

Read more →